نگاه خانوم

کمند دوزی یکی از رودوزی‌های سنتی و صنایع دستی زیبای ایران است. کمند در لغت به معنای رشته‌های بلندی است که برای دام انداختن جانوران به کار می‌برند و یا به وسیله‌ی آن از دیوار بالا می‌روند که خمند نیز گفته می‌شود.

در رودوزی‌های سنتی ایران، کمند دوزی به نوعی دوخت اطلاق می‌شود که با استفاده از قیطان ابریشمی یا فیتیله‌های ابریشمی و پشمی، منجوق، سرمه و یا ملیله، بعد از اجرای انواع حواشی، به عنوان آخرین حاشیه، دور دوخت‌های داخل متن و خارج متن دوخته شده و به این ترتیب قسمتی از سفیدی حاشیه یا کلیه‌ی حواشی دیگر را احاطه می‌کند.

این دوخت هیچ وقت به تنهایی به کار نمی‌رود بلکه به عنوان مکمل طرح یک دوخت به کار می‌رود.

 من عاشق هنر خراشکاری هستم. این هنر رو از جایی آموزش ندیدم. از لابلای خاطرات کودکی‌ام این هنر رو یاد گرفتم. یادگیری من برمی‌گرده به زمانی که 4 ساله بودم. برادر بزرگم 20 ساله بود و منتظر فراخوان خدمت سربازی.

برادرم به کارهای هنری خیلی علاقمند بود. یه دوستی داشت به نام بهرام که همسایه‌مون بود. بهرام استعداد فوق العاده‌ای تو نقاشی داشت. نقاشی‌های فانتزی می‌کشید و می‌داد برادرم. برادرم هم پشت آینه کار می‌کرد. (هنوز هم اون طرح‌ها تو ذهنم مونده.)تا اینکه برادرم برای سربازی اعزام میشه. بعد از سربازی هم گرفتار کار و زن و بچه و ... هنر هم به پایان می‌رسه.

حدود 12 سال پیش بود که شروع کردم به کشیدن طرح و پیاده کردن اون روی آینه. بعد از چند بار امتحان و آزمون و خطا یاد گرفتم چطور کار کنم.

از هنر خراشکاری چون زحمت زیادی داره فقط برای هدیه دادن به مناسبت‌های خاص و افراد خاص استفاده می‌کنم. و حالا هم به علت بیماری روماتیسم نمی تونم از مچ دست هام به خوبی استفاده کنم، فعلا از انجام این هنر صرفه نظر کردم . این عکس ها هم برمی گرده به سال های پیش.

این هم شعر همسرجان. خط از خودش. و طراحی آینه از من.

ظرف‌های گلی و سفالی جزو قدیمی‌ترین کار‌های دستی بشر هستند. حتی قبل از ساخت و اختراع شیشه ظرف‌های سفالی وجود داشتند. به همین دلیل سفالگری از هنر‌های ماندگار انسان از دوره‌ی باستان تا به امروز است.

از این هنر در مواردی حتی به اعتبار کشف نمونه‌هایی از آن قدمت و پیشینه تمدنی را هم تعیین کرده‌اند. اولین نمونه‌های سفالی مربوط به 8000 سال قبل از میلاد مسیح است که بدون استفاده از چرخ ساخته شده است و در کنار آتش و بدون کوره پخته می‌شده است.

علی رغم قدیمی بودن این هنر و صنعت، با گذشت زمان از بین نرفت، بلکه توانست به کمک ذوق و ایده‌ی بشر توسعه پیدا کند. سفالگری به خاطر فراوانی و ارزانی و در عین حال زیبا بودنش طرفداران زیادی دارد. همچنین سفال دارای استحکام زیادی است و می‌تواند هزاران سال زیر خاک دوام بیاورد.

یکی از صنایع دستی تزیینی ایران " ابریشم دوزی" نام دارد که عبارت است از دوخت‌های مشخص با نخ ابریشم طبیعی بر روی پارچه بر اساس طرح از پیش تعیین شده.

چنانچه از نخ گلابتون (نخ ابریشمی با روکش طلا یا نقره) استفاده شود، به آن "ابریشم دوزی نقش زری" اطلاق می‌شود.

این نوع دوخت معمولا برای دوخت تابلوهای تزیینی، یقه‌ی لباس‌ها، رومیزی و... استفاده می‌شود. طرح‌های مورد استفاده در این هنر: نقوش انسانی، حیوانی، نگارگری، شکارگاهی، گل و بته می‌باشد. دوخت بر روی پارچه‌های مخمل، تافته، اطلس، ماهوت، تترون و… صورت می‌گیرد.

بعضی طرح‌ها در گوشه و بعضی‌ها در وسط و تعدادی از آنها به صورت کادری می‌باشد.

قدیمی‌ترین نمونه‌ی ابریشم دوزی در موزه‌ی ملی ایران موجود است که مربوط به دوره‌ی سلجوقی (سال451 هجری قمری) است.

روش نگهداری آن حفاظت از رطوبت مداوم، حرارت و آتش، اشعه‌ی مستقیم و مداوم خورشید، سفید کننده‌های شیمیایی و اشیای نوک تیز و برنده است و با آب ولرم و صابون قابل شستن است.

ابریشم دوزی در اکثر نقاط ایران خصوصا مناطقی که پرورش کرم ابریشم رواج دارد و هم چنین استان‌های اصفهان، یزد، کاشان، بندر عباس انجام می‌گیرد.

ایران کشور پهناور با آداب و رسوم مختلفی است که زنان و مردان هنرمندی را در خود جای داده است. هنر از دیرباز با زندگی ایرانیان همراه بوده است. در میان انبوه هنرهای این مرز و بوم می‌توان به انواع قیطان دوزی اشاره کرد. به نخ گلابتون ضخیم که قطر آن بیش از یک میلیمتر باشد، قیطان گفته می‌شود. در واقع قيطان رشته‌ای است كه از ابريشم می‌بافند.

به دوخت و اتصال نوعی نخ ضخیم به نام قیطان بر روی پارچه که طرحی را نشان می‌دهد قیطان دوزی می‌گویند.

من عاشق هنر خراشکاری هستم. این هنر رو از جایی آموزش ندیدم. از لابلای خاطرات کودکی‌ام این هنر رو یاد گرفتم. یادگیری من برمی‌گرده به زمانی که 4 ساله بودم. برادر بزرگم 20 ساله بود و منتظر فراخوان خدمت سربازی.

برادرم به کارهای هنری خیلی علاقمند بود. یه دوستی داشت به نام بهرام که همسایه‌مون بود. بهرام استعداد فوق العاده‌ای تو نقاشی داشت. نقاشی‌های فانتزی می‌کشید و می‌داد برادرم. برادرم هم پشت آینه کار می‌کرد. (هنوز هم اون طرح‌ها تو ذهنم مونده.)تا اینکه برادرم برای سربازی اعزام میشه. بعد از سربازی هم گرفتار کار و زن و بچه و ... هنر هم به پایان می‌رسه.

حدود 12 سال پیش بود که شروع کردم به کشیدن طرح و پیاده کردن اون روی آینه. بعد از چند بار امتحان و آزمون و خطا یاد گرفتم چطور کار کنم.

انواع دوخت‌های سنتی را می توان نمونه‌ای زنده از هنرهای خانگی دانست. درویش دوزی یا تفرش دوزی، هنری ظریف و زیبا و یکی از انواع رودوزی‌های دیگر ایرانی است که در گذشته تولید کننده عمده و اصلی آن مردم تفرش بوده‌اند؛ به همین دلیل به آن تفرش دوزی می‌گویند.

به عبارتی می‌توان گفت شهرستان تفرش زادگاه این هنر چشم نواز است.این هنر تا جایی شهرت ملی پیدا کرده است که در کتاب‌های درسی کشور نیز آمده است.

خامه دوزی یا یا خام دوزی یا خمک دوزی که سفید دوزی نیز خوانده می‌شود هنری است که در سیستان برای تزئین لباس، جانماز و رومیزی استفاده می‌شود. دلیل خواندن خامه دوزی به این نام استفاده از خامه (ابریشم نتابیده) به صورت خام و بدون پرداخت و رنگرزی یا پخت است.

این هنر بی شباهت به سوزن دوزی بلوچ نیست؛ با این تفاوت که در آن فقط از نخ ابریشم یک رنگ که معمولاً سفید است استفاده می‌شود.

قدمت این هنر را همزمان با تاریخ ظهور ابریشم می‌دانند. در نوشتارهای موجود از سیستان به علت داشتن باغ‌های توت و داشتن کارگاه‌های تولید ابریشم به عنوان محل تولید محصولات ابریشمی و پشمی و دیگر صنایع دستی یاد شده‌است.

زرتشتی‌دوزی یا گبردوزی، نوعی دوخت است که مخصوص بانوان زرتشتی بوده و پیشینه‌ی آن به پیش از اسلام می‌رسد. زرتشتی‌دوزی تنها در میان زرتشتیان انجام می‌شود و اکنون در حال فراموش شدن است. زرتشتی‌دوزی از دیرباز در یزد رواج داشته است.

زرتشتی‌دوزی دربرگیرنده‌ی نگاره‌ها و نمادهای ویژه‌ای است که هر یک درون‌مایه‌ی ویژه‌ای در باورهای زرتشتیان و ایرانیان دارد .

زرتشتی‌دوزی با نخ‌های رنگی بسیار ظریف ابریشمی روی پارچه‌های ریزبافت نقش می‌شده است که از ظریف‌ترین انواع سوزن‌دوزی است. اغلب دوخت‌های آن به اندازه‌ای ظریف و کوچک هستند که فقط با ذره‌بین می‌توان آنها را از هم تفکیک کرد که این از ویژگی‌های بارز این هنر محسوب می‌شود.

دوستان عزیز، همانطور که پیشتر قول داده بودم، در این پست متن کامل سخنرانی چارلی چاپلین در فیلم دیکتاتور بزرگ را برای‌تان قرار دادم.

سخنرانی این‌گونه آغاز می‌شود:
متاسفم، من نمی‌خواهم بیش از این رهبر باشم، این کار من نیست.

من دوست دارم اگر امکانی باشد به هر کسی که می‌توانم کمک کنم. یهودی، بی‌دین، سیاه یا سفید.
ما خواستار کمک به ‌یکدیگر هستیم، انسانیت چنین است.

آینه دوزی یکی از انواع دوخت‌های سنتی و هنری متفاوت است که از آن برای تزئین مانتو، روتختی، پرده، رویه کوسن، رومیزی، کیف، کفش، جلیقه، کمربند، آویزهای دیواری، لباس‌های محلی و … استفاده می‌شود.

آینه را می‌توان بر روی پارچه‌های مختلفی مانند چرم، ماهوت، پشم ( تزئین پته دوزی ) و… نیز دوخت.

رشتی دوزی یکی از رو دوزی‌های سنتی ایران و از صنایع دستی شهر رشت، استان گیلان است که در فهرست آثار ملی ایران - میراث فرهنگی ناملموس (معنوی) به ثبت رسیده‌است.

در دهه ۸۰ شمسی یونسکو نام این رشته را که قبلاً قلابدوزی رشتی بوده به نام دیرین و بومی رشتی‌دوزی تغییر داده است.

دیشب کتاب "چارلی چاپلین" نوشته راجر مانول و ترجمه لیلی شاپوریان را به پایان رساندم. در بخش پایانی این کتاب بخشی از سخنرانی چارلی چاپلین را آورده بود پس از پایان فیلم" دیکتاتور بزرگ".