نگاه خانوم

ظرف‌های گلی و سفالی جزو قدیمی‌ترین کار‌های دستی بشر هستند. حتی قبل از ساخت و اختراع شیشه ظرف‌های سفالی وجود داشتند. به همین دلیل سفالگری از هنر‌های ماندگار انسان از دوره‌ی باستان تا به امروز است.

از این هنر در مواردی حتی به اعتبار کشف نمونه‌هایی از آن قدمت و پیشینه تمدنی را هم تعیین کرده‌اند. اولین نمونه‌های سفالی مربوط به 8000 سال قبل از میلاد مسیح است که بدون استفاده از چرخ ساخته شده است و در کنار آتش و بدون کوره پخته می‌شده است.

علی رغم قدیمی بودن این هنر و صنعت، با گذشت زمان از بین نرفت، بلکه توانست به کمک ذوق و ایده‌ی بشر توسعه پیدا کند. سفالگری به خاطر فراوانی و ارزانی و در عین حال زیبا بودنش طرفداران زیادی دارد. همچنین سفال دارای استحکام زیادی است و می‌تواند هزاران سال زیر خاک دوام بیاورد.

فکر ساخت ظروف سفالی مربوط به زمانی است که بشر به دنبال راهی برای فاسد نشدن مواد غذایی بود. زمانی که انسان‌ها در دشت زندگی می‌کردند و به خاصیت شکل گیری و چسبندگی گل رس پی بردند، ظرف‌های سفالی را به شکل‌های مختلف ساختند. باستان شناسان از راه سفالگری با شرایط اجتماعی و اقتصادی یک منطقه آشنا می‌شوند و با مطالعه‌ی سفال‌های بر جای مانده می‌توانند در مورد زندگی، دین، روابط اجتماعی و ... یک قشر خاص اظهار نظر کنند.

برخی معتقدند که اولین چرخ‌های سفالی در قرن چهارم پیش از میلاد ابداع شد و تحولی عظیم در صنعت سفالگری به وجود آورد. پس از آن این هنر رونق گرفت و استفاده از رنگ‌های متنوع و زیبا در لعاب‌های ظروف سفالی این هنر به اوج خود رسید.

پس از آن انواع تکنیک‌های تزئین و رویه آرایی مثل نقاشی، حکاکی و برجسته کاری روی سفال به وجود می‌آید. پس از کشف چرخ، پیدایش و کاربرد لعاب مهمترین تحول در زمینه سفالگری محسوب می‌شود. ماده اولیه کار سفالگری گل است که از ترکیب انواع خاک‌ها با آب به دست می‌آید.

هنر سفالگری در ایران قدمتی بیش از ده هزار سال دارد به گونه‌ای که قدیمی‌ترین ظرف سفالی دارای نقش و نگار مربوط به ایران است و قدیمی‌ترین کوره‌ی پخت و چرخ سفال هم در شوش بوده است. سفالگری هم مانند دیگر هنر‌ها (خاتم کاری، قلمکاری و ...) در زمان قاجار سقوط کرد، ولی به لطف و علاقه‌ی عده‌ای از دست اندرکاران صنایع دستی توانست قوتی دوباره گرفته و رشد کند، به گونه‌ای که تبدیل به یکی از برجسته‌ترین هنر‌های دستی شود.

مند گناباد، لالجین همدان، میبد یزد، شهرضای اصفهان، زنوز آذربایجان، کوزه کنان آذربایجان، کلپورگان سیستان و بلوچستان، جویبار مازندران و سیاهکل گیلان

در هر یک از این مکان‌ها سفال‌های مخصوص به خود وجود دارد و تفاوت اندک در نوع مواد اولیه باعث تفاوت رنگ و طرح آنها می‌شود و این موضوع سبب شده که محصول هر منطقه به راحتی از منطقه‌ای دیگر قابل تشخیص شود.

مرغوب‌ترین خاک برای سفالگری، خاک رس است که به دلیل داشتن مقادیر زیادی آهن، سرخ‌رنگ است. هر چه ذرات خاک ریز‌تر و متراکم‌تر باشند، سفال تولید شده مرغوب‌تر است. خاک رس یکی از بهترین‌ها برای سفالگری است. خاک رس پس از پخت و عمل آوری خاصیت سختی و استحکام خود را برای همیشه حفظ می‌کند.

جالب اینجاست که استفاده از گل خاک رس فواید بسیاری دارد: گل خاک رس سبب ایجاد روحیه لطیف در شما می‌گردد. دست زدن به خاک رس و گل سفالگری برای پوست مفید است. از این هنر می‌توانید به عنوان یک فعالیت لذت بخش در کنار دوستان خود و در اوقات فراغت خود بهره‌مند شوید. یک راهکار مناسب و عالی برای پرورش خلاقیتها و استعداد‌هاست. هنر سفالگری ورزش مناسبی برای ذهن و بدن به شمار می‌رود.

ساخت اشکال و ظروف مختلف به وسیله گل خاک رس، اوقات فراغت شاد و دلپذیری را برای شما ایجاد می‌کند. سفالگری یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای کاهش استرس و اضطراب است. ایجاد آثار هنری گوناگون با سفال سبب افزایش اعتماد به نفس در شما می‌گردد و باور توانایی‌های فردی را برای شما امکان پذیر می‌کند. سفالگری یکی از فعالیت‌های بسیار مفید برای رسیدن به آرامش روحی و روانی است و زمینه را برای کاهش درد و بیماری فراهم می‌آورد.